قانون مالکیت را دور نزنید! با مستثنیات مالکانه آشنا شوید

قانون مالکیت را دور نزنید! با مستثنیات مالکانه آشنا شوید

کشمکش بر سر زمین و ملک اغلب بر سر احیای آن است و این مورد در دادگاه قابل بررسی می باشد. اصطلاح مستثنیات مالکانه اشاره به زمین هایی دارد که قابلیت احیا دارند و از اراضی ملی محسوب نمی شوند. افرادی که بدین منظور به دادگاه مراجعه می کنند، معمولا به همراه وکیل پایه یک دادگستری این مورد را پیگیری خواهند کرد. عوامل زیادی وجود دارند که بر اساس آن ها احیای زمین توسط افراد یا سازمان ها متوقف می شود. طرح شکایت در دادگاه در این خصوص برای این می باشد که موانع بر سر احیای زمین مرتفع شوند.

مستثنیات مالکانه چیست؟

همانطور که می دانید، در هر کشور اراضی مختلف دارای کاربری های متفاوت هستند. نام گذاری این زمین ها نیز بر اساس نوع کارکرد آن ها متفاوت می باشد. گاهی به دلایل زیست محیطی امکان بهره برداری از برخی از اراضی وجود ندارد! بر اساس قانون نمی توان از زمین های حفاظتی برای مواردی مانند ساخت و ساز، کشاورزی و ... استفاده نمود. برخی از زمین ها با داشتن درخت و بوته های خودرو می توانند زمینه ساز ایجاد جنگل ها شوند.

بر اساس مطالب ذکر شده برای قانونی شدن مالکیت زمین ها و امکان بهره برداری از آن ها، قوانینی وجود دارد. اراضی و زمین هایی که افراد می توانند از آن ها به عنوان زمین بایر و زنده استفاده کنند، مستثنیات مالکانه یا مستثنیات اراضی نام دارند. در واقع اگر در زمینی از زمان های گذشته ساخت و سازی انجام شده باشد و یا در آن کشت و زراعتی صورت گرفته باشد، در دسته مستثنیات قرار دارد.

 برای تشخیص این مورد کارشناس دادگستری باید بررسی های لازم را به صورت عینی و با حضور در اراضی اعلام کند. در صورتی که قصد دارید در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید، می توانید روی لینک کلیک کنید. ما در سایت دادخواه وکالت موضوعات حقوقی مختلفی را بررسی می کنیم تا سطح آگاهی شما ارتقاء یابد و بتوانید بهترین عملکرد را در برابر موضوعات حقوقی داشته باشید.

ویژگی های زمین های مستثنیات

زمین هایی که توسط افراد قابل احیا و استفاده هستند، جزو مستثنیات مالکانه دسته بندی میشوند. این زمین های احیا شده دارای ویژگی هایی هستند که عبارتند از:

• زمین به صورت عرفی و عملی به عنوان زمین کشاورزی (زراعی یا باغی) شناخته شود.
• اراضی مورد نظر به صورت عرفی و عملی از زمین های مزروعی یک منطقه مانند روستا باشد.
• زمین در سر راه منبع آبی مانند رودخانه، چشمه، چاه، قنات و ... باشد.
• زمین صاف و مسطح باشد و محیا برای زراعت یا آبیاری باشد.
• زمین شیب تند نداشته باشد و در بین عامه معروف به دیمزار باشد.
• زمین دیم یا آبی باشد.
• زمین دارای محدوده ثبت شده، عرفی یا قانونی باشد.
• زمین در حال احیا (تحجیر) باشد و نشانی از سنگ چینی، دورچینی و ... در آن وجود داشته باشد.
• در زمین جوی قدیمی منتهی به چشمه و قنات باشد.
• درختان کهنسال در میر جوی قدیمی زمین قرار داشته باشند.
• بناهای قدیمی مانند خانه باغ، آب انبار و ... در زمین وجود داشته باشند.
• در زمین گیاهان مرتعی چندین ساله باشد.
• در صورتی که زمین نشانه هایی از زراعت قدیمی تر داشته باشد.
• خرمن گاه قدیمی در بخشی از زمین به چشم بخورد.
• آثاری از شخم یا کرت بندی در زمین وجود داشته باشد.

اصطلاحات مربوط به مستثنیات مالکانه

 هنگامی که از اصطلاح مستثنیات مالکانه صحبت می شود، به همراه آن اصطلاحات دیگری نیز به کار برده می شود که مربوط به این حوزه تخصصی هستند که عبارتند از:

• اصطلاح احیای اراضی:

منظور از احیای اراضی اقداماتی می باشد که برای بهره برداری از زمین انجام می شود. این عملیات موجب می شود که وضع طبیعی زمین تغییر کند. در میان عامه و عرف از آن به عنوان آباد کردن زمین نام برده می شود. معمولا اقداماتی مانند کاشتن درخت، کشت و زراعت، ساخت و ساز و ایجاد تاسیسات از این دست هستند.

• اصطلاح مرتع:

از اصطلاح مرتع برای اراضی استفاده می شود که پوشش طبیعی دارند. این اراضی را نمی توان برای زراعت یا تولید چوب مورد بهره برداری قرار داد. کاربرد مرتع اغلب برای آبخیزداری، چرای دام، تفرجگاه یا توسعه حیات وحش می باشد.

پوشش های نباتی و طبیعی مرتع اغلب بوته، درختچه، علف های چند ساله و درختان پراکنده می باشد. در فصل چرای دام نیز از مراتع استفاده می شود. از کارکردهای مرتع به عنوان یکی از اصطلاحات کاربردی در مستثنیات، می توان به تامین غذای دام، حفظ خاک و آب و دارا بودن ارزش های زیست محیطی می باشد.

انواع مستثنیات مالکانه چه هستند؟

اگر بخواهیم در خصوص اراضی و زمین های کل کشور یک تقسیم بندی داشته باشیم، می توانیم دو دسته اراضی ملی و مستثنیات را نام ببریم. با این تقسیم بندی مشخص می شود که زمین هایی که در دسته بندی اراضی ملی نیستند و بر اساس قانون اجازه احیای آن ها وجود دارد، در دسته بندی مستثنیات هستند. انواع مستثنیات مالکانه شامل بخش هایی از جنگل، مراتع کشاورزی، باغی و خانه های روستایی و زمین هایی هستند که درختان خودرو در آن نباشند.

1. مستثنیات قسمت هایی از جنگل

شاید تصور کنید که زمین های مرتبط با جنگل ها به هیچ عنوان در دسته بندی مستثنیات جای نمی گیرند؛ اما باید گفت که برخی از زمین ها که در امتداد جنگل قرار دارند می توانند در این گروه قرار بگیرند. درواقع قانون جنگل داری به افراد اجازه می دهد که در این زمین ها ساخت ساز یا کشت و زراعت داشته باشند.

2. مستثنیات مربوط زمین های کشاورزی، باغی و خانه های روستایی

در صورتی که اداره ثبت سند یک ملک را تایید کرده باشد، آن ملک در حوزه مستثنیات دسته بندی می شود. در این رابطه باید گفت که باغ ها و زمین های کشاورزی در دسته بندی اراضی ملی قرار ندارند. در نتیجه دارای مالکیت حقیقی یا حقوقی می باشند. به همین دلیل جزو مستثنیات قرار دارند. در مورد منازل روستایی نیز این مورد صدق می کند.

3. مستثنیات اراضی فاقد درخت خودرو

در برخی از زمین ها هیچ گونه پوشش گیاهی و درختی وجود ندارد. به همین دلیل این امکان وجود دارد که اراضی فاقد درختان خودرو به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شوند. ملک و زمینی نیز که به افراد واگذار شود در دسته بندی مستثنیات مالکانه جای خواهد داشت.

کلام آخر

اراضی یک کشور دارای کاربری های متعددی هستند و بدیهی است که برخی از اراضی به دلایل مختلف مانند اقدامات زیست محیطی قابل بهره برداری نیستند. با توجه به قانون اراضی قابلیت احیا و بهره برداری را دارند که بایر باشند و قبلا در آن نشانه ای از ساخت و ساز یا زراعت وجود داشته باشد و این اراضی با نام مستثنیات مالکانه شناخته می شوند. به منظور تشخیص زمین های قابل بهره برداری از دیگر زمین ها، کارشناسان روی اراضی نظارت می کنند. بسیاری از افراد روزانه شکایات خود را در این زمینه به دادگاه ارائه می دهند.

در صورتی که کاربری زمین واضح و مشخص باشد رای دادگاه نیز بر بهره برداری از آن خواهد بود. در غیر این صورت فرد نمی تواند نسبت به احیای زمین اقدام نماید. معمولا پرونده های مرتبط با مستثنیات از طریق مشورت با وکیل پیگیری می شوند.